“
حل مشکل به طور کارآمد متغیر دیگری است که می تواند به عملکرد سالم زندگی زناشویی منجر شود. احمدی (۱۳۸۶) نشان داد که حل مشکل خانواده با رضزناشویی همبستگی دارد. چمپیون[۳]۳ و پاور[۴]۴ (۲۰۰۰)، نیز به این نتیجه رسیدند که حل مشکل خانواده تعامل بین زوجین را تسهیل می کند. از طرفی کراپلی[۵]۵ (۲۰۰۵) بیان میدارد زوجینی که تعاملات منفی بیشتری بین آنها رد و بدل می شود، فرصتی برای استفاده از این مهارت ها نمییابند به نظر میرسد ارتباط بین استفاده از مهارت ها و تعامل مثبت زناشویی یک ارتباط دوسویه است یعنی مهارت ها می توانند تعامل مثبت را ایجاد کنند و هم تعامل منفی موجب ناتوانی زوجین در استفاده از مهارت ها می شود؛ بنابرین لازم است تا مشخص شود حل مشکل خانواده به عنوان یک مهارت تا چه حد می تواند عملکرد سالم ازدواج را پیش بینی کند. با توجه به ارتباطی که متغیرهای ذکر شده می توانند با عملکرد ازدواج داشته باشند و پژوهشهای محدود در این زمنیه این پژوهش در صدد است تا به پیش بینی عملکرد ازدواج بر اساس سلامت خانواده اصلی، حمایت اجتماعی و حل مشکل خانواده بپردازد.
۱-۳- ضرورت انجام پژوهش
درمورد اهمیت خانواده همین بس که اولین تاثیرات محیطی که فرد دریافت می کند از محیط خانواده است و حتی تاثیرپذیری فرد از سایر محیطها می تواند توسط خانواده تعدیل شود. از این رو خانواده پایهگذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین سبک و خط مشی زندگی، اخلاق، سلامت و عملکرد فرد در آینده نقش بزرگی بر عهده دارد. سلامت خانواده، تعادل شخصیتی والدین و آشنایی آنها با اصولی که می تواند محیط خانواده را سالمتر سازد، برای کودکان بسیار حائز اهمیت است. خانواده در عین حال که کوچکترین واحد اجتماعی است. مبنا و پایه هر اجتماع بزرگ است. افراد سالم، موفق و فعال جامعه از داخل خانوادههای سالم بیرون آمدهاند. همان طور که اغلب افراد ناسالم، پرورشیافته خانوادههای ناسالم بوده اند. انسانها با ورود به اجتماع، ویژگیهای سالم یا ناسالمی را که در خانواده دریافت کرده اند وارد اجتماع میکنند، از این لحاظ سلامت یک جامعه به سلامت خانوادههای آن وابسته است (نظری، ۱۳۸۶).
علیرغم اهمیت زیاد خانواده، امروزه نتایج آمارها حکایت از گسستن خانواده در عصر حاضر دارد. طبق آمار سازمان ثبت احوال ایران در سال (۱۳۹۲)، ۱۵۵۳۶۹ طلاق در کل کشور ثبت شده است. بعبارتی در مقابل هر ۵ ازدواج یک مورد طلاق گزارش شده است. در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱ حدود ۵۰۰۰ مورد طلاق بیشتری ثبت شده است. همچنین در سال ۹۱ در مقابل هر ۵/۵ ازدواج یک طلاق ثبت شده است (www.sabteahval.ir). طی تحقیقات صورت گرفته به نظر میرسد یکی از عوامل اثرگذار بر زندگی بعدی فرد، یعنی زندگی مشترک، خانواده اصلی باشد. نتایج پژوهشهای حسینیان، یزدی و جاسبی (۱۳۸۶) و خمسه و حسینیان (۱۳۸۹) نیز نشان می دهند که بین رضایت و صمیمیت زناشویی با خانواده اصلی و تجربه خشونت در دوران کودکی همبستگی معنی داری وجود دارد. یافته های جاکت[۶]۱ و سورا[۷]۲ (۲۰۰۱) از پژوهشی با شرکت ۲۳۲ زوج نیز نشان داد، زنانی که در خانوادههای گسسته (مطلقه) بزرگ شده بودند، در مقایسه با زنانی از خانوادههای باثبات، در روابط جاری خود با همسرانشان بیشتر از بدبینی و تعارض و کمتر از اعتماد و رضایت گزارش دادند. این نتایج نشان میدهد، افرادی که در خانوادههای مشکلدار پرورش مییابند احتمالاً مستعد تکرار تجارب و مشاهدات گذشته در زندگی زناشویی خود هستند. از طرف دیگر انسان موجودی اجتماعی است که بسیاری از نیازهایش را از طریق ارتباط با دیگران برآورده میسازد. ادراکی که فرد از حمایت دیگران دریافت می کند می تواند به او در کاهش تنشهای حاصل از موقعیتهای مختلف کمک کند. یافته های لی[۸]۳، یه چانگ[۹]۴، پارک[۱۰]۵ و هونگ چانگ[۱۱]۶، (۲۰۰۴) نشان می دهند که حمایت اجتماعی نیرومندترین نیروی مقابلهای برای رویارویی موفقیتآمیز و آسان در زمان درگیری با شرایط تنشزا شناخته شده و تحمل مشکلات را برای بیماران تسهیل می کند. دوشه[۱۲]۷ و همکاران، (۲۰۰۶) نیز به این نتیجه رسیدند که مشکلات روانی در زنان پس از یائسگی با حمایت اجتماعی آنان ارتباط دارد؛ بنابرین حمایت اجتماعی به افراد برای مقابله با موقعیتهای مختلف کمک می کند همچنین زندگی زناشویی فرد را با کاهش تنشها تحت تأثیر قرار دهد.
توانایی در حل مشکلات نیز یکی از مهارت هایی است که می تواند در زندگی زناشویی تأثیرگذار باشد. همان طور که پژوهش جاکوبسن[۱۳]۱ (۱۹۹۶) عنوان می کند زمانیکه همسران دچار مشکلات ارتباطی و حل مسئله شوند، کار با همدیگر را مشکل مییابند و پذیرش تفاوتهای همدیگر برای آن ها دشوار می شود.
بنابرین به دلیل اهمیت خانواده و از طرفی بصدا در آمدن زنگ خطر درباره گسستگی خانواده ضرورت وجود داشت تا ابعاد بیشتری از عوامل مؤثر بر مسائل زناشویی و ازدواج بررسی شوند.
۱-۴- اهداف پژوهش
۱-۴-۱- اهداف اصلی
-
- بررسی رابطه بین سلامت خانواده اصلی و عملکرد ازدواج.
-
- بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی دوستان، خانواده و عملکرد ازدواج.
-
- بررسی رابطه بین حل مشکل خانواده و عملکرد ازدواج.
-
- بررسی ارتباط چندگانه بین سلامت خانواده اصلی، حمایت اجتماعی خانواده، حمایت اجتماعی دوستان و حل مشکل خانواده با عملکرد ازدواج.
-
- بررسی تفاوت بین حوزویان و دانشجویان در سطح سلامت خانواده اصلی.
-
- بررسی تفاوت بین حوزیان و دانشجویان در میزان حمایت دوستان و خانواده.
-
- بررسی تفاوت بین حوزویان و دانشجویان در میزان حل مشکل خانواده.
- بررسی تفاوت بین حوزویان و دانشجویان در میزان عملکرد ازدواج.
۱-۴-۲- اهداف فرعی
-
- بررسی رابطه بین سلامت خانواده اصلی، حمایت اجتماعی خانواده و دوستان و حل مشکل خانواده با مؤلفه های عملکرد ازدواج شامل ارتباط، ابرازگری عاطفی، حل مسئله، نقش، انعطافپذیری، فرزندپروری، اقتصاد، خانواده و دوستان، ارزشها، مراقبت جسمانی و روانی و عملکرد کلی.
-
- بررسی تفاوت بین مردان و زنان در سطح سلامت خانواده اصلی.
-
- بررسی تفاوت بین مردان و زنان در میزان حمایت دوستان و خانواده.
“